Utrechtse
mysteries: hier komt de naam Schele Ockeloen uit ‘Utereg me Stadsie’
vandaan
Bron:
https://indebuurt.nl/utrecht/genieten-van/mysteries/mysterie-opgelost
Onderstaand verhaal is afkomstig uit
de serie
Utrechtse mysteries
afkomstig van
https://indebuurt.nl.
Utereg me Stadsie: wie kent het
welbekende ‘volkslied’ van de Domstad niet? Maar weet je ook waar de
opmerkelijke bijnaam Schele Ockeloen – die voorkomt in het lied –
vandaan komt? Wij zochten het voor je uit!
Voor de Utrechters onder ons die de tekst niet volledig kennen volgt
hieronder de passage waar we het over hebben.
Ik ben geboren in een huisie in de Zakkedragersteeg,
Vlakbij ´t logiement van Jan de Tenteneus.
Aal de Preu en Gekke Bart, de Bult en Koos de Kutjeskin,
Schele Ockeloen en Blauwe Teus.
Utrechtse bijnamen
Vroeger (lees: begin vorige eeuw) werden Utrechters, vooral in de
oude volksbuurten, bijna altijd bij hun bijnaam genoemd. En die
namen waren vaak, op z’n zachtst gezegd, nogal hilarisch. Om
erachter te komen waar de nickname Schele Ockeloen vandaan komt,
hebben we het boek ‘Utrechtse Bijnamen’ van Evert van der Zouw erbij
gepakt. Voor zijn boek sprak de schrijver met de Utrechtse
cabaretier en schrijver van het lied, Herman Berkien, over de
bijnamen in het lied.
Wat blijkt? Herman Berkien was niet vies van een drankje en was dan
ook vaak te vinden in verschillende kroegen in ons stadsie. Voor
zijn lied gebruikte hij ‘koosnaampjes’ die hij daar voorbij hoorde
komen. Wie deze mensen waren? Dat wist hij niet. Wel vond hij dat de
bijnamen ‘lekker bekten’ en goed weergaven hoe Utrechters elkaar van
spraakmakende bijnamen voorzien.
Familienaam
Wáár de naam Schele Ockeloen vandaan komt weten we nu, maar wíe
Schele Ockeloen precies is blijft een mysterie. Tot nu toe is er
namelijk (nog) niemand in geslaagd de persoon achter deze bijnaam te
achterhalen. Wel is bekend dat Ockeloen, in ieder geval sinds de
zeventiende eeuw, een veelvoorkomende familienaam is in Utrecht.
(Utrechts) Scheldwoord
Trouwens, kijk er niet raar van op als je in de stad ‘schele
ockeloen’ naar je hoofd geslingerd krijgt als je in de drukke
binnenstad (post-corona dan) tegen iemand aanbotst. De laatste
decennia wordt het woord in Utrecht gebruikt als scheldwoord voor
een brildrager of bijvoorbeeld voor iemand die niet goed uitkijkt.
Oh, en het woord okkeloen (of oekeloen) komt ook voor in andere
plaatsen in Nederland en is synoniem voor ‘sufferd’, ‘domkop’ of
‘leugenaar’. Mysterie opgelost!
Aanvulling op dit artikel door redactie hermanberkien.nl
In tegenstelling tot het negativisme
aangaande dit woord, willen wij een voorbeeld van een knappe schele
ockeloen tonen, de ongelijke stand van de ogen maakt haar ons
inziens juist aantrekkelijk.
Toevallig heeft zij bijna de naam van
een ockeloen, het is onze huidige minister van Defensie, jonkvrouw
Karin Hildur Ollongren !
|